VƯỢT QUA TÊ LIỆT CẢM XÚC ĐỂ TẬN HƯỞNG CUỘC SỐNG

VƯỢT QUA TÊ LIỆT CẢM XÚC ĐỂ TẬN HƯỞNG CUỘC SỐNG

Tê liệt cảm xúc là một thứ mà hầu hết chúng ta đều trải qua vào thời điểm nào đó trong cuộc đời. Thông thường, dạng cảm xúc này chỉ tồn tại trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, đối với một số người, tê liệt cảm xúc lại trở thành một cách bảo vệ họ khỏi những đau đớn về thể xác và tinh thần, tránh những cảm xúc mãnh liệt gây choáng ngợp như sợ hãi, hận thù, ghen tị và đau buồn. 

Cảm xúc là một thành phần then chốt trong quá trình vận hành đời sống của chúng ta. Trong thực tế, một nghiên cứu còn phát hiện ra rằng con người nắm giữ ít nhất một cảm xúc trong 90% tổng thời gian, trong đó tần suất cảm xúc tích cực ghi nhận được chỉ gấp khoảng 2,5 lần so với những cảm xúc tiêu cực.

Cảm xúc không chỉ mang đến một phản hồi tự động bảo vệ an toàn cho bản thân bạn mà còn tạo động lực giúp bạn hành động và ra quyết định. Khi bạn bị quá tải hay cảm thấy bất lực thì việc cảm xúc bị tê liệt cũng rất bình thường vì nó tạo cho bạn một hàng rào bảo vệ. Mặc dù điều này giúp bạn cảm thấy nhẹ nhõm tức thời nhưng việc phải đối phó với những cảm xúc khó chịu theo cách đó có thể để lại nhiều hậu quả lâu dài.

👉 Tìm hiểu về chứng tê liệt cảm xúc

“Tê liệt cảm xúc là một tiến trình thuộc tâm lý và cảm xúc khi con người tạm “đóng băng” cảm nhận và có thể rơi vào trạng thái thiếu hụt phản hồi hay phản ứng bằng cảm xúc”, theo Tiến sĩ Mayra Mendez, nhà tâm lý trị liệu và điều phối chương trình tại Trung tâm Phát triển Gia Đình và Trẻ em Providence Saint John.

Thông thường, tê liệt cảm xúc gây ra sự hạn chế nhất thời năng lực cảm nhận hoặc thể hiện cảm xúc của chủ thể. 

👉 Triệu chứng

✔ Mất hứng thú vào những hoạt động quan trọng, tích cực mà bạn đã từng rất thích thú.

✔ Cảm thấy xa cách hoặc bị mọi người thờ ơ. 

✔ Không thể đánh giá cảm xúc của bản thân. 

✔ Cảm thấy “trơ lì”, cả thể chất và tinh thần. 

✔ Không thể toàn tâm tận hưởng cuộc sống. 

✔ Khó cảm nhận cảm xúc tích cực như niềm vui hay hạnh phúc. 

✔ Thích ở một mình hơn ở với người khác. 

👉 Nguyên nhân của chứng tê liệt cảm xúc

Tê liệt cảm xúc có thể xảy ra do tổn thương về mặt thể chất và tinh thần. Để cố gắng bảo vệ bản thân không bị tổn thương, việc ngắt kết nối, tách mình hoặc làm tê liệt những cảm xúc có liên quan đến tình huống gây tổn thương không phải là hiếm.

Khi điều này xảy ra, bạn có thể cảm thấy nhẹ nhõm. Tuy nhiên, theo thời gian, lá chắn bảo vệ này có thể bắt đầu cản trở việc bạn kết nối với những người khác và tiếp xúc với các cảm xúc tích cực hay tiêu cực. Nói cách khác, cơ chế tê liệt này ngăn bạn tránh xa những cảm xúc tồi tệ nhưng đồng thời cũng không cho bạn cơ hội tận hưởng niềm vui.

Mọi người trải qua cảm giác tê liệt về mặt cảm xúc theo nhiều cách khác nhau. Có nhiều lý do dẫn đến tình trạng này:

✔ Rối loạn căng thẳng sau sang chấn.

✔ Đau buồn.

✔ Căng thẳng quá mức.

✔ Trầm cảm.

✔ Bị lạm dụng thể chất, tinh thần hoặc tình cảm.

✔ Lạm dụng chất gây nghiện.

Cảm thấy tê liệt về mặt cảm xúc cũng có thể là tác dụng phụ của việc dùng một số loại thuốc điều trị trầm cảm và lo âu. Nếu đang dùng thuốc chống trầm cảm và thấy tê liệt về mặt cảm xúc, điều bạn nên làm là hợp tác chặt chẽ với bác sĩ. Họ có thể điều chỉnh liều lượng hoặc thay đổi loại thuốc khác.

Tê liệt cảm xúc thường xuất hiện nhiều nhất với rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD). Đây là rối loạn tâm thần có thể xảy ra do trải qua hoặc chứng kiến ​​một sự kiện đau buồn. Khi đó, người bệnh thường có những suy nghĩ khó chịu, rối loạn liên quan đến sự kiện. Việc này có thể kéo dài nhiều tháng hay thậm chí nhiều năm sau khi sự kiện kết thúc.

Để đối phó với sang chấn sau một sự kiện, một số người sẽ phải để cảm xúc của bản thân tê liệt hay né tránh dòng suy nghĩ đó, như một cách để kiểm soát nỗi đau về thể chất và tinh thần này. Khi đó, họ không cần nhớ về con người hay nơi chốn xảy ra sự việc và có thể tránh khơi gợi lại cảm xúc cũ. 

Những người bị chẩn đoán mắc các rối loạn lo âu cũng có thể xuất hiện tình trạng tê liệt cảm xúc. Có thể xem đây như một cách để họ phản hồi lại những căng thẳng cao độ, nỗi sợ hãi hoặc lo lắng quá mức. Trong thực tế, né tránh cả những cảm xúc tích cực và tiêu cực có liên đới với mức độ căng thẳng cao.

Ngoài ra, Tiến sĩ Mendez chỉ ra rằng các giai đoạn trầm cảm có thể kèm với việc giảm sự chú ý đến cảm xúc, cảm xúc mơ hồ và tê liệt cảm xúc. Bà cho biết thêm: “Trầm cảm và rối loạn khí sắc cao mức độ nghiêm trọng sẽ có khả năng cao gây ra tê liệt cảm xúc”.

👉 Vượt qua tê liệt cảm xúc để tận hưởng cuộc sống

Trên thực tế, có rất nhiều lựa chọn điều trị giúp bạn không còn phải trốn chạy hay che đậy cảm xúc thật của mình. 

- Cách thứ nhất có thể là tìm đến một chuyên gia tâm lý để được tư vấn và hỗ trợ. Khi bạn đã tìm được một nhà trị liệu hay một nhà tâm lý thì bước đầu tiên trong tiến trình điều trị là giải mã nguyên nhân gây ra tình trạng tê liệt cảm xúc. Một trị liệu viên có thể giúp bạn xác định những nguyên nhân đằng sau của chấn thương, từ đó tìm ra những cách thức hiệu quả hơn trong việc đối phó với những trải nghiệm và cảm xúc không mấy tốt đẹp này.

Mục tiêu chính của tâm lý trị liệu, theo Tiến sĩ Mendez, là để hiểu rõ vấn đề và tìm ra những giải pháp hiệu quả, khả thi. Đồng thời, tâm lý trị liệu cũng hỗ trợ cho việc học và áp dụng những công cụ đối phó hữu ích, cho phép bạn bộc lộ cảm xúc ra bên ngoài và xử lý chúng trong một môi trường trị liệu an toàn, mang tính hỗ trợ cao.

- Cách thứ hai mà bạn hoàn toàn có thể tự thực hiện là thay đổi lối sống. Việc duy trì lối sống lành mạnh cũng sẽ ngăn chặn được tần suất xuất hiện của hiện tượng này trong tương lai. Bạn cũng nên lưu ý rằng, những thay đổi được đề xuất bên dưới có thể không phù hợp với tất cả mọi người, bạn cần thử và lựa chọn phương pháp phù hợp nhất.

🌿 Xây dựng một hệ thống hỗ trợ. 

Mặc dù ban đầu việc tìm kiếm sự giúp đỡ từ người khác có thể rất khó khăn nhưng những hỗ trợ từ bạn bè và gia đình hay những người bạn tin tưởng có thể giúp bạn thoải mái bộc lộ suy nghĩ của mình hơn.

🌿 Tham gia vào các hoạt động thể chất. 

Việc tích cực tập luyện và tham gia vào các hoạt động thể chất mà bạn yêu thích không chỉ mang lại lợi ích cho sức khỏe mà còn làm giảm các triệu chứng trầm cảm và lo âu. Hãy cố gắng dành thời gian tập luyện càng nhiều càng tốt, bạn nhé.

🌿 Nghỉ ngơi hợp lý. 

Chất lượng và thời lượng ngủ của bạn đều vô cùng quan trọng đối với việc kiểm soát sức khỏe về thể chất cũng như tinh thần. Điều này đặc biệt đúng với các vấn đề sức khỏe tâm thần vì thiếu ngủ có thể gây khó khăn cho việc đối phó với những tác nhân gây căng thẳng trong cuộc sống.

🌿 Giảm căng thẳng. 

Những yếu tố gây căng thẳng thường nhật và sự căng thẳng quá mức là các nhân tố chính góp phần gây tê liệt cảm xúc. Kiểm soát căng thẳng tốt hơn chính là chìa khóa giúp giải quyết thái độ né tránh cảm xúc.

🌿 Sử dụng các biện pháp thiền định. 

Thư giãn và hoạt động thiền định sẽ rất hữu ích trong việc làm giảm ảnh hưởng của căng thẳng. Tham gia vào những bài tập thư giãn, đặc biệt là các bài gia tăng nhận thức về cơ thể, theo Tiến sĩ Mendez, có thể giúp đánh thức các giác quan, cảm giác và sự điều tiết của cảm xúc.

👉 Không khó để bạn tìm ra cách đối phó với những sự kiện đau buồn, căng thẳng, trầm cảm, lo lắng hoặc bất kỳ sự kiện nghiêm trọng nào khác trong cuộc sống. Liên hệ với bác sĩ là bước đầu tiên để giải quyết tình trạng tê liệt cảm xúc. Ngoài ra, bạn có thể tạo ra những thói quen lành mạnh để duy trì sức khỏe tinh thần của mình.

Nguồn: sưu tầm